Dağıtık Teknolojiler
İçerik Tablosu
- Dağıtık Teknoloji Nedir?
- Neden Daha İyi?
- Dağıtık Teknoloji Örnekleri
- Daha Fazlası
- Katkıda Bulunanlar
Dağıtık Teknoloji Nedir?
Dağıtık teknolojiler (ing: fediverse) bir uygulamanın farklı kişiler tarafından çalıştırılmasına rağmen birbiriyle iletişime geçebilmesini sağlar.
Twitter'ı hayal edin. Twitter bugün çökerse hiçkimse erişemez ve kullanamaz. Twitter sizi platformundan atarsa yapacak hiçbir şeyiniz yok. Çünkü sistem onlara ait ve bu sistemin yapısında merkeziyetçilik var.
Ancak başka bir platform hayal edelim. Bu platformda tıpkı Twitter gibi insanların Tweet atmasını sağlasın. Ama bu yazılımı isteyen herkes kendi bilgisayarına kurup eş/dostuyla paylaşabilsin. Üstüne böyle farklı insanların bilgisayarlarına kurulmuş bütün bu Twitterlar birbirleriyle iletişime geçebiliyor olsun.
Benim Twitter sunucuma birisi Tweet attığında, Ahmet'in sunucusuna kurulu olan Twitter'da bu tweeti görebiliyor olsun.
Bu teknolojinin arkasında ActivityPub denen bir sistem yatıyor.
Neden Daha İyi?
- Merkeziyetçilik yok. Dolayısıyla birisinin sizi yasaklaması durumunda başka bir sunucuya geçebilirsiniz veya daha iyisi kendi "Twitterınızı"" kurabilirsiniz.
- Sansür yok. Aman bunu yazmayayım bir şey olur yok.
- Sisteminizin çökmesi durumunda diğer bütün Twitterlar hala çalışıyor.
- Bu yazılımlar "özgür" olduğundan kaynak kodunu görüntüleyebiliyorsunuz. Dolayısıyla kimse sizi takip etmiyor. Sizden gerektiğinden fazla bilgi almıyor.
- Bu yazılımlar "özgür" olduğundan ürünün sahibi "siz" oluyorsunuz.
Dağıtık Teknoloji Örnekleri
Blog
- Write Freely Yazı yazmanızı ve Fediverse ağında paylaşmanızı sağlayan bir uygulama.
Bulut
- Nextcloud Google Suite alternatifi ve dosyalarınız diğer Nextcloud sunucularıyla paylaşabiliyorsunuz. Aynı zamanda diğer ağlarla (Mastadon vb.) iletişime geçebiliyorsunuz.
Sosyal Medya
- Mastadon Twitter alternatifi.
- Diaspora Facebook alternatifi.
- Pixelfed Instagram alternatifi.
- Lemmy Reddit alternatifi.
- Pleroma Twitter alternatifi.
- Misskey Twitter alternatifi.
Video
- PeerTube Youtube alternatifi. Videolarınız sunucunuzda ve Fediverse ağında paylaşılıyor.
Daha Fazlası
Bundan daha fazlasını fediverse.party websitesinden bulabilirsiniz! En bilindikleri sizlerle paylaşmak istedim.
Ben de Mastadon hesabı açtım (davet bağlantısı) ve ilerleyen zamanlarda daha fazla dağıtık ağ kullanmayı düşünüyorum.
Katkıda Bulunanlar
Yazar: Yusuf İpek website